Biểu đồ xương cá và ứng dụng trong quản lý Marketing

Biểu đồ xương cá (Biểu đồ Ishikawa) là biểu đồ thể hiện nguyên nhân và kết quả để giải quyết mọi vấn đề trong kinh doanh, quản lý và lãnh đạo. Trong Marketing, ứng dụng biểu đồ xương cá có tính hữu ích cao nhằm phát hiện và xử lý các vấn đề khi vận hành.

Tổng quan về biểu đồ xương cá

Biểu đồ xương cá do ông Ishikawa Kaoru (Nhật Bản) đưa ra vào những năm 1960 khi vận hành nhà máy đóng tàu.

Như tên gọi của nó, biểu đồ này có hình xương cá với:

• Vấn đề cần giải quyết: chiếc xương sống
• Các nguyên nhân dẫn đến vấn đề: chiếc xương chính trỏ từ xương sống
• Các nguyên nhân con trong vấn đề lớn: chiếc xương nhỏ hơn trỏ từ xương chính.

Khi nhìn vào biểu đồ này, bạn sẽ thấy toàn bộ nguyên nhân dẫn đến vấn đề hiện tại một cách tổng quan. Từ đó, người quản lý có thể dễ dàng đánh giá hoạt động kinh doanh, marketing & xử lý kịp thời các vấn đề quan trọng. 

Lợi ích khi sử dụng

Có 4 mục đích chính khi sử dụng biểu đồ:

• Giúp nhà lãnh đạo nắm toàn bộ nguyên nhân – vấn đề chỉ trong 1 trang giấy.
• Vấn đề được nhìn từ gốc rễ
• Nguyên nhân rõ ràng, chính xác, biết “tắc” ở đâu để “thông”.
• Xác định các lý do, nguyên nhân dẫn tới kết quả không đạt như yêu cầu.

4 yếu tố chính của biểu đồ

4 yếu tố có tầm ảnh hưởng quan trọng đến biểu đồ:

• Yếu tố con người – Manpower.
• Yếu tố máy móc thiết bị – Machine.
• Yếu tố nguyên vật liệu – Material.
• Yếu tố phương pháp làm việc – Method.

Xem thêm: 9 yếu tố tối ưu hóa Fanpage giúp tăng tiếp cận tự nhiên

Xem thêm: [HOT] Mẫu kế hoạch xây dựng fanpage chuyên nghiệp

Xem thêm: Bí quyết quảng cáo fanpage hiệu quả giúp x10 doanh số

Cách vẽ biểu đồ xương cá

Để vẽ biểu đồ xương cá, ta cần trải qua các bước phân tích sau:

Xác định vấn đề trọng tâm

• Vấn đề lớn cần giải quyết là gì? Vấn đề này sẽ là xương sống của biểu đồ.
• Để xác định vấn đề cần giải quyết, bạn có thể áp dụng 5W: What, Who, When, Where, How
• Bạn nên tổ chức cuộc họp nội bộ để team cùng thảo luận.

Xác định các yếu tố chính ảnh hưởng

• Thông thường sẽ có các yếu tố chính như: con người, máy móc, nguyên vật liệu, quy trình làm việc.
• Tuỳ vào vấn đề trọng tâm mà ta xác định các yếu tố ảnh hưởng.
• Ví dụ: Vấn đề: Khách hàng từ chối mua hàng
• Yếu tố chính: Nhân viên, cơ sở vật chất, quy trình làm việc, giá cả…

Xác định nguyên nhân con

• Xác định các nguyên nhân dẫn đến nhân tố chính.
• Vẽ nguyên nhân theo cấp độ, mỗi nguyên nhân lớn tương ứng với các nhánh rẽ từ yếu tố chính (bước 2).
• Chia nhỏ & phân cấp các nguyên nhân để giúp biểu đồ rõ ràng, dễ đọc & dễ giải quyết.

Đọc sơ đồ

• Sau khi hoàn thiện sơ đồ, bạn đã nhìn thấy bức tranh trên vấn đề -nguyên nhân rõ ràng trên biểu đồ xương cá.
• Hãy tập trung vào các nguyên nhân chính gây ảnh hưởng đến vấn đề lớn.
• Thu thập thêm dữ liệu và trao đổi với team để phân tích sao cho hiệu quả.
• Hoàn thiện và điều chỉnh nếu có sau khi thảo luận xác định chính xác các nguyên nhân gốc rễ. 

Ứng dụng của biểu đồ trong quản lý & Marketing

Nếu bạn đã đọc đến đây, bạn đã được nghiên cứu sơ qua về lý thuyết biểu đồ xương cá. Bây giờ, Jamina xin chia sẻ về ứng dụng thực tế của biểu đồ này trong 1 ví dụ thực tế về case study marketing.

Vấn đề lớn

Doanh thu Facebook ads tháng 10 giảm

Yếu tố chính

• Nhân viên
• Quy trình
• Ngân sách quảng cáo
• Phối hợp kênh

Nguyên nhân

Các nguyên nhân được triển khai từ yếu tố chính. Dưới đây là hình ảnh tham khảo về biểu đồ xương cá để giải quyết vấn đề: Doanh thu Facebook ads tháng 10 giảm.

Đọc sơ đồ

• Đây chỉ là biểu đồ xương cá đơn giản minh hoạ cho case study: Doanh thu Facebook ads tháng 10 giảm.
• Trên thực tế, tuỳ theo đặc thù từng doanh nghiệp mà biểu đồ có sự thay đổi riêng. 
• Chiếc xương cá có thể trở nên nhiều nhánh hơn kèm nhiều nguyên nhân chính/phụ. 
• Tương ứng với mỗi nguyên nhân, nhà quản lý cần đưa ra phương án giải quyết để khắc phục tình trạng. Như vậy, vấn đề sẽ được giải quyết từ gốc rễ.

Xem thêm: Marketing 0 đồng có thực sự là 0 đồng?

Xem thêm: Thiết kế ấn phẩm truyền thông như thế nào là hiệu quả?

Xem thêm: Thời điểm nào hoàn hảo để bắt đầu làm Marketing Online?

Công cụ vẽ biểu đồ xương cá

• Để vẽ biểu đồ này, chúng ta có rất nhiều cách. Nếu sử dụng phần mềm, bạn có thể xem các template trên canva, powerpoint hoặc các phần mềm chuyên dụng như: mind map…
• Bạn cũng có thể tự thiết kế biểu đồ theo ý thích của mình. Miễn sao biểu đồ rõ ràng và giúp bạn xử lý nguyên nhân – vấn đề một cách tốt nhất.

Truyền thông Jamina hy vọng bài viết về biểu đồ xương cá và ứng dụng trong quản lý marketing hữu ích với bạn. Đừng quên đón đọc các bài viết mới nhất của chúng tôi tại Kiến thức Marketing.